Przed promieniami słonecznymi nie da się uciec, a wręcz przeciwnie – nie powinniśmy stronić od słońca. Jego długotrwałe unikanie połączone z nieodpowiednią dietą może doprowadzić do niedoboru witaminy D, a w konsekwencji np. do krzywicy. Jednak wraz z przyjemnymi promieniami słońca nasz organizm narażony jest na skutki działania promieniowania ultrafioletowego. Jakie choroby mogą wywołać promienie UV?
Co to są promienie UV?
Energia słoneczna dociera do powierzchni Ziemi w postaci trzech typów promieniowania elektromagnetycznego: ultrafioletowego (UV), podczerwonego (IR) i światła widzialnego, przy czym siatkówka oka ludzkiego reaguje tylko na ten ostatni typ.
Promieniowanie ultrafioletowe (niegdyś nazywane promieniowaniem pozafiołkowym lub nadfiołkowym) to promieniowanie o zakresie od 10 do 400 nanometrów (nm). Chociaż na potrzeby spektroskopii stosuje się podział na ultrafiolet skrajny, daleki, pośredni i bliski, to w powszechnej świadomości rozpowszechnił się podział ze względu na jego wpływ na organizmy żywe, a więc na:
- promieniowanie UV-A – fale o długości 320-400 nm,
- promieniowanie UV-B – fale o długości 280-320 nm,
- promieniowanie UV-C – fale o długości 100-280 nm.
O promieniowanie UV-C na razie nie musimy się martwić
Ozonosfera, czyli powłoka ozonowa w stratosferze Ziemi, chroni wszystkie żywe organizmy przed najniebezpieczniejszymi typami promieniowania UV, czyli promieniowaniem UV-C i UV-B. Warstwa ozonowa pochłania całkowicie promieniowanie UV-C oraz większość promieniowania UV-B. Bez powłoki ozonowej życie na naszej planecie nie byłoby możliwe, gdyż pod wpływem promieniowania o długości fali w zakresie 100-320 nm (głównie jednak z zakresu UV-C) dochodzi do uszkodzenia łańcuchów kwasu deoksyrybonukleinowego (DNA), co w konsekwencji prowadzi do mutacji. Warstwa ozonowa póki co jeszcze trzyma się solidnie, ale rozmaite związki chemiczne (jak freon), wciąż stosowane w wielu obszarach przemysłu, mogą z czasem doprowadzić do jej zanikania, dlatego nie powinniśmy lekceważyć naszego wpływu na środowisko. Wszelkie zaniedbania w konsekwencji sprawią, że Ziemia stanie się miejscem, w którym nie przetrwa żaden organizm żywy, a już na pewno nie człowiek.
Melanina chroni przed promieniowaniem UV-B
Niestety już te niewielkie ilości promieniowania UV-B, które docierają do powierzchni Ziemi i na które jesteśmy wystawieni na co dzień, przyczyniają się do rozwoju nowotworów skóry. Nasze organizmy chronione są przed szkodliwym działaniem promieniowania UV-B dzięki melaninie – to pigment, który u ludzi znajduje się w skórze, włosach oraz w naczyniówce oka. Gdy latem zyskujemy przyjemną dla oka opaleniznę, oznacza to tak naprawdę, że zwiększyła się ilość melaniny w skórze.
Melanina chroni głębokie warstwy skóry, jednak jej zdolności ochronne zależą od jej poziomu. To dlatego skóra osób o jasnej karnacji szybciej ulega poparzeniom słonecznym – niektórzy już po kilkunastu minutach na ostrym słońcu zauważają u siebie bolesne zaczerwienienia, a nawet wypełnione osoczem bąble. Dlatego tak ważne jest stosowanie kosmetyków ochronnych, wspomagających blokowanie promieni UV i zapobiegających podrażnieniom i oparzeniom mogącym przyczynić się do powstania czerniaka czy rozwoju raka skóry.
Osoby o ciemnej karnacji, z większą ilością melaniny w skórze, także powinny stosować kremy przeciwsłoneczne. Owszem, ich organizmy wyróżniają się lepszą tolerancją na promieniowanie UV-B, ale nie oznacza to, że wystawiając się na słońce nie narażają się również na choroby skóry.
Wpływ promieniowania UV-A na kondycję skóry
Większość promieniowania ultrafioletowego, które dociera do powierzchni ziemi to promieniowanie UV-A. Ono również nie pozostaje bez wpływu na nasze zdrowie. Promieniowanie UV-A przyczynia się do przyspieszenia procesów starzenia, ponieważ wnikając w głębokie warstwy skóry uszkadza włókna kolagenowe odpowiedzialne za jej elastyczność. Utrata jędrności skóry stopniowo prowadzi do szybszego powstawania zmarszczek, zwisów skórnych i worków pod oczami.
Promieniowanie UV wpływa też na wzrok
Jedną z bardziej znanych chorób oczu, której przyczyną jest między innymi nadmierna ekspozycja na promienie słoneczne, jest katarakta, czyli zaćma.
Nie bez powodu lekarze okuliści rekomendują noszenie okularów przeciwsłonecznych nie tylko latem, ale również zimą. Niestety o tym akcesorium pamiętamy głownie w czasie wakacji, gdyż okulary świetnie komponują się z letnimi, zwiewnymi ubraniami. Ale uszkodzeń wzroku równie łatwo można nabawić się zimą podczas spaceru w górach, gdy silne promienie słoneczne odbijają się od śniegu i rażą nas w oczy. O ochronę oczu przed promieniowaniem UV powinni zadbać również kierowcy, w szczególności kierowcy zawodowi, którzy spędzają długie godziny w trasie. Przyciemnione szyby powinny być standardowym elementem wyposażenia ich samochodu.
Źródło tekstu: https://revelare.pl/zdrowie/wplyw-promieniowania-uv-na-zdrowie/